Mae Cymru angen cyfreithiau newydd ar frys i amddiffyn natur

Ar ôl gorymdeithio gyda bron i 90,000 o bobl (yn cynnwys dros 500 o Gymru!) drwy Lundain dros fyd natur yn ystod digwyddiad 'Yr Un Mawr' gan XR, dwi'n teimlo'n obeithiol.

Ac wrth i ni wylio'r Gwanwyn yn deffro, rwy'n teimlo y gallem fod ar fin gweld rhywbeth newydd - Bil newydd i adfer a diogelu natur.

Wrth gwrs, mae hyn yn rhywbeth mae llawer ohonom wedi bod yn ei ddweud ers amser maith ond y tro hwn, mae rhywbeth yn teimlo'n wahanol.

Ymgyrch natur bositif

Oherwydd bod y byd wedi dod at ei gilydd a dweud bod yn rhaid adfer natur - ar gyfer ein systemau bwyd, i fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd, ac er ei fwyn ei hun a'n lles ein hunain, mae 159 o sefydliadau, gan gynnwys Cronfa Bywyd Gwyllt y Byd a'r Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar,  yn galw ar lywodraethau i atal a gwrthdroi’r ‘golled drychinebus yr ydym yn ei weld ym myd natur’ heddiw ac i wneud yr hyn sydd ei angen i fod yn 'natur bositif erbyn 2030'.

What about Wales?

Pyllau glo, carthion, torri coedwigoedd, stripio’r moroedd – rwyf wastad yn meddwl ac yn gofyn pam nad oes gennym gyfreithiau cadarn i atal niwed o'r fath yn y cyfnod hwn o argyfwng?

Cyn belled yn ôl â 2020, cytunodd Llywodraeth Cymru i sefydlu corff gwarchod annibynnol llawn er mwyn dwyn awdurdodau a sefydliadau i gyfrif.

Cyn uwchgynhadledd bioamrywiaeth COP ym mis Rhagfyr 2022, ymrwymodd Llywodraeth Cymru wedyn i warchod 30 o ardaloedd daearol, mewndirol ac arfordirol a morol erbyn 2030 (a alwyd y targed '30x30').

Dywedodd Julie James y byddai angen "gweithredu strategol, rheoleiddiol a deddfwriaethol" i wneud hynny.

Mae'n wych gweld y camau cadarnhaol hyn ond mae angen i ni yn awr eu gwthio dros y llinell derfyn – i weld Bil Natur Bositif yn cael ei ddeddfu eleni er mwyn i ni allu bwrw ymlaen â'r gwaith o fyw, caru a mwynhau natur. Ei gwylio'n ffynnu, gweithio ynddi ac ochr yn ochr â hi, gan ei gweld yn cael ei hadfer.

Yr hyn yr ydym yn galw amdano?

Rydym yn galw ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno Mesur eleni, yn rhaglen ddeddfwriaethu 2023-24 sy’n:

• Ymgorffori ymrwymiad i gyfraith Natur Bositif ar gyfer Cymru, wedi’i thanategu gan dargedau adfer natur sy'n gyfreithiol rwymol.
• Sicrhau cyfiawnder amgylcheddol i bobl Cymru drwy sefydlu corff llywodraethu amgylcheddol annibynnol.

Amser i ddwyn pwysau

Ym mis Mai, bydd penderfyniadau yn cael eu gwneud am ba ddeddfwriaeth newydd fydd yn cael ei chynnwys yn y rhaglen ddeddfwriaethol ar gyfer 2023-4. Felly, mae'n amser gweithredu.

Rydym yn lwcus yng Nghymru bod natur mor brydferth o'n cwmpas, ac mae angen i ni ddangos i Lywodraeth Cymru ein bod am iddi gael ei gwarchod yn iawn. I ni ac i genedlaethau'r dyfodol.

Ym Mawrth 2023 roedd Climate Cymru yn y penawdau wrth i 300 o sefydliadau, o bob cwr o Gymru ac ar draws cymdeithas ddod ynghyd i ymateb i’r alwad hon.  Gadewch i ni wneud mwy – gadewch i ni sicrhau ein bod ni’n amhosibl i’n hanwybyddu.

Ychwanegwch eich llais

Fel unigolion, mae'n llais ni'n cyfrif. Gallwch ymuno â bron i 900 o bobl eraill sydd wedi e-bostio ein Prif Weinidog gyda chlic cyflym yma - dim ond 'dechrau ysgrifennu'. Gall mesur Natur Bositif olygu ein bod yn gallu symud ymlaen i drwsio ac adfer ein tirwedd.

Gallwch ddarllen ein llythyr agored hefyd, gweld pwy sydd wedi llofnodi ac ychwanegu eich grŵp neu’ch sefydliad yma.

Rydym am i 500 o sefydliadau gofrestru erbyn yr 20fed o Fai pan fyddwn yn cyflwyno ein hunain i'r Senedd.  Boed yn grŵp casglu sbwriel lleol, yn gôr, yn weithle, yn ysgol, yn undeb neu’n sefydliad gwirfoddol - dyma fydd yn sicrhau bod natur yn ennill!

Os oes gennych chi amser i’w sbario – gofynnwch i ffrindiau ysgrifennu'r e-bost, estynnwch allan i'ch grwpiau lleol a gofyn iddyn nhw fod yn llofnodwyr. Dychmygwch petai un person ym mhob sir, tref a phentref person yn cyfuno’r dotiau – gan ofyn 'Allwch chi ychwanegu eich llais at yr alwad hon i amddiffyn Natur?' Chi yw'r person hwnnw. Mae mor syml â neges sydyn, e-bost neu sgwrs. Mae natur yma i ni i gyd.  Mae'n cynnal pob un ohonom. Mae angen i ni gyd gael y sgwrs hon.

Ar yr 22ain o Fai, byddwn yn cyflwyno eich negeseuon, eich llais (os ydych am ffilmio eich hun!) a'ch sefydliadau i'r Senedd a'n cynrychiolwyr. Rydym yn eich gwahodd i ymuno â ni.

Rydym i gyd yn gweithio'n galed dros fyd natur, yn ein cartrefi a'n cymunedau – rydym mor agos at weld cyfreithiau newydd i ddiogelu Natur mewn deddfwriaeth eleni – helpwch ni i gyrraedd y nod.

Ni fydd natur yn aros a fyddwn ni ddim chwaith. Natur am byth!

Mae'n hen bryd cael Mesur Natur Bositif – peidiwn ag aros eiliad yn fwy!!

Wn i ddim amdanoch chi, ond rwyf am i'n plant a phlant ein plant allu eistedd mewn llannerch mewn coedwig mewn cwmwl o löynnod byw ac iddyn nhw allu mwynhau dolydd llawn tegeirianau.

Gadewch i ni wneud i hyn ddigwydd. Cysylltwch â David am fwy o wybodaeth, neu gadewch iddo wybod sut gallwch chi ledaenu'r gair: [email protected]